ภารกิจใหญ่ประการหนึ่งคือ การสร้างพระมหาเจดีย์ เวลานี้มีคำถามเกิดขึ้นว่า พระเจดีย์นี้จะไม่กลายเป็นสัญลักษณ์ของลัทธินิกายหรอกหรือ นี่มิใช่การเดินไปสู่หนทางที่อันตรายหรอกหรือ

มีเหตุผลหลายประการที่เราควรจะสร้างพระมหาเจดีย์ ประการแรกคือ เพื่อเป็นที่บรรจุพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้า ซึ่งก็จะช่วยให้ผู้คนจำนวนมากได้รับประโยชน์จากการปฏิบัติวิปัสสนาในบริเวณนั้น จากประสบการณ์ของข้าพเจ้าและคนอื่นๆพบว่าถ้าได้ปฏิบัติวิปัสสนาในที่ๆมีพระบรมสารีริกธาตุของพระพุทธเจ้า ซึ่งมีกระแสสั่นสะเทือนที่ดีมาก ก็จะทำให้การปฏิบัติก้าวหน้าง่ายขึ้น เป็นโชคดีของเราที่ได้รับพระบรมสารีริกธาตุบางส่วน ซึ่งแต่เดิมค้นพบในสถูปสาญจี แล้วนำไปเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑ์ในกรุงลอนดอน ต่อมาชาวศรีลังกาท่านหนึ่งที่ไปเยี่ยมชมพิพิธภัณฑ์ดังกล่าว ได้ขอให้อังกฤษส่งมอบพระบรม สารีริกธาตุนี้กลับคืนสู่ถิ่นฐานเดิมที่เหมาะสม ซึ่งรัฐบาลอังกฤษก็ยินยอม

ก่อนที่พระบรมศาสดาจะเสด็จดับขันธ์ปรินิพพาน พระอานนท์ได้ทูลถามว่า “ข้าแต่ พระองค์ผู้เจริญ จะให้เหล่าข้าพระองค์ปฏิบัติอย่างไรกับพระสรีระของพระองค์พระเจ้าข้า” พระสัมมาสัมพุทธเจ้าตรัสตอบว่า “ท่านจงเผาร่างนี้เช่นเดียวกับร่างของคนทั้งหลาย และเก็บอัฐิไว้ในสถูปที่เมืองใหญ่แห่งใดก็ได้ และพวกท่านก็จะสามารถไปบำเพ็ญภาวนาในบริเวณนั้นได้ ส่วนผู้ที่ไม่รู้เรื่องการบำเพ็ญภาวนาก็จะพากันมาสักการะด้วยความเคารพ” นี้เป็นหนึ่งในปัจฉิมวาจาของพระองค์

เมื่อครั้งที่พระบรมสารีริกธาตุถูกส่งไปประเทศอังกฤษนั้น นับเป็นความสูญเสียอย่างใหญ่หลวงของประเทศเรา เพราะพระบรมสารีริกธาตุควรจะเก็บรักษาบูชาไว้ในสถานที่ที่ ผู้ปฏิบัติวิปัสสนาและไม่ได้ปฏิบัติวิปัสสนาสามารถแสดงความเคารพสักการะและแสดงความกตัญญูต่อพระมหาบุรุษ ผู้ซึ่งได้ประทานหนทางอันบริสุทธิ์นี้ให้แก่เรา ฉะนั้นพระมหาเจดีย์นี้จะใช้เป็นที่ประดิษฐานพระบรมสารีริกธาตุ โดยเรายังจะสร้างห้องโถงใหญ่ ที่สามารถรองรับผู้ปฏิบัติได้พร้อมๆกันถึงหมื่นคนด้วย

อีกเหตุผลหนึ่งของการสร้างสถูปนี้คือ ตลอด 1,500 ปีที่ผ่านมา ในประเทศอินเดียนั้น เรื่องราวของพระพุทธเจ้าได้ถูกบิดเบือนไป ส่วนใหญ่เป็นเพราะความไม่รู้และเหตุผลที่เห็นแก่ตัวบางอย่าง พระธรรมคำสอนแท้ๆ ก็สูญสิ้นไป พระพุทธองค์ทรงกลายมาเป็นเพียงอวตารของเทพในศาสนาฮินดูที่มีคุณลักษณะทั้งดีและร้าย แต่เชื่อกันว่าทรงอุบัติขึ้นจากด้านร้าย คำสอนทั้งหมดของพระองค์จึงถูกมองในแง่ไม่ดี

ฉะนั้น เป้าหมายของเราในการสร้างพระมหาเจดีย์ก็คือ เพื่อให้ความรู้เกี่ยวกับคำสอนที่แท้จริงของพระผู้มีพระภาคเจ้า รวมทั้งให้ข้อมูลว่าพระองค์ทรงเป็นบุคคลเช่นไร เรายังจะสร้างหอศิลป์ขึ้นในนี้ด้วย โดยจะจัดแสดงภาพเหตุการณ์สำคัญๆ ในพุทธประวัติ รวมทั้งเรื่องราวในคำสอนที่เด่นๆของพระองค์ และก็จะมีเฉพาะเรื่องราวเหล่านี้เท่านั้น ไม่มีอย่างอื่น ผู้คนนับพันจะพากันมายังอนุสรณ์สถานอันใหญ่โตนี้ และเมื่อพวกเขาได้เข้ามาในหอศิลป์ ก็อาจจะมีบางคนเกิดแรงบันดาลใจที่จะเข้ารับการอบรมวิปัสสนา ในจำนวนผู้เข้าชมหมื่นคน ถ้ามีเพียง 10 คนที่ได้เข้ารับการอบรม ทั้ง 10 คนนี้ก็ย่อมจะได้รับประโยชน์ ส่วนคนอื่นๆนั้น อย่างน้อยก็ได้เรียนรู้คำสอนของพระพุทธเจ้า

ขอให้จดจำไว้ต่อไปในภายภาคหน้าว่า จะต้องไม่มีการใช้พระเจดีย์นี้เพื่อกิจของลัทธินิกายใด ต้องไม่อนุญาตให้พระเข้ามาประกอบพิธีกรรม หรือใครเข้ามาแสวงหาประโยชน์ มิฉะนั้นจะเป็นการทำบาปอย่างมหันต์ และผู้ที่มีส่วนช่วยในการทำบาปนี้ ก็ย่อมจะต้องได้รับผลกรรมไปด้วย ผู้ที่เป็นนักปฏิบัติ อาจมาที่นี่เพื่อปฏิบัติ ส่วนคนอื่นๆ อาจมาเพื่อเรียนรู้เรื่องราวและคำสอนของพระพุทธเจ้า เราจะไม่อนุญาตให้ทำอย่างอื่นนอกเหนือไปจากนี้ ไม่อนุญาตให้มีการจัดตั้งเป็นลัทธินิกายหรือศาสนาใดๆ

         เหตุผลอีกประการในการสร้างพระมหาเจดีย์คือ ปัจจุบันวิปัสสนากำลังค่อยๆ เผยแผ่ ไปในประเทศที่ผู้คนเรียกขานตัวเองว่าพุทธศาสนิกชน แต่กลับเป็นที่ซึ่งการปฏิบัติวิปัสสนาได้สูญสิ้นไปแล้ว พระมหาเจดีย์นี้จะมีบทบาทสำคัญในการช่วยให้วิปัสสนาเผยแผ่ไปยังประเทศเหล่านี้ เช่นเดียวกับที่ผู้ที่ศรัทธาในพระสัมมาสัมพุทธเจ้าได้ไปเยือนเมืองพุทธคยา สารนาถ และสถานที่อื่นๆ ในอินเดีย พวกเขาจะมาที่พระมหาเจดีย์แห่งนี้ เพื่อแสดงความ เคารพต่อพระบรมสารีริกธาตุในฐานะของผู้แสวงบุญ และก็จะเกิดความตื่นรู้ที่นี่ ได้เรียนรู้ คำสอนที่แท้จริงของพระผู้มีพระภาคเจ้าด้วยตนเอง มิใช่เป็นเพียงแค่ประกาศความเป็น พุทธศาสนิกชนด้วยการกราบพระพุทธรูปหรือจุดประทีปบูชา แต่จะค่อยๆ ตระหนักขึ้นเรื่อยๆ ว่า การจะเจริญในธรรมของพระพุทธเจ้าได้อย่างแท้จริงนั้น เขาจะต้องปลุกปัญญาของตน ให้ตื่นรู้ ผู้คนจำนวนมากที่ได้รับแรงบันดาลใจจากพระมหาเจดีย์นี้ จะเริ่มก้าวเดินไปบน หนทางธรรม ทั้งยังจะเป็นแรงบันดาลใจให้ผู้อื่นได้เข้ามาก้าวเดินไปบนหนทางนี้อีกด้วย

การก่อสร้างพระมหาเจดีย์เป็นภารกิจใหญ่ที่ต้องใช้งบประมาณมหาศาล ข้าพเจ้าคิดว่าเรื่องระดมทุนควรเป็นโครงการระดับโลก ซึ่งบุคคลทั่วไปที่ไม่ได้ปฏิบัติวิปัสสนา ทั้งจากในประเทศอินเดียและส่วนอื่นๆ ของโลก สามารถมีส่วนร่วมในการบริจาคได้ แต่ถ้าเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับศูนย์ปฏิบัติวิปัสสนา ก็จะต้องเป็นเงินบริจาคที่มาจากศิษย์เก่าเท่านั้น ขอให้จดจำกฎข้อนี้ไว้ให้ดีต่อๆ ไปในภายภาคหน้า การบริจาคเพื่อศูนย์วิปัสสนาและการอบรมนอกศูนย์ฯ จะต้องมาจากศิษย์เก่าที่มอบให้ด้วยความบริสุทธิ์ใจเท่านั้น ธรรมะจึงจะคงความบริสุทธิ์และแผ่ขยายออกไปได้ แต่ถ้าเป็นการบริจาคเพื่อกิจกรรมที่เผยแพร่ความรู้เกี่ยวกับวิปัสสนา เช่น โครงการซีดีรอม การจัดพิมพ์พระไตรปิฎก และการก่อสร้างพระ มหาเจดีย์ ไม่ว่าใครก็สามารถมีส่วนร่วมได้

(เพื่อประโยชน์สุขของมหาชน หน้า 187-189)